- Almere start een pilot met erfpacht om koopwoningen betaalbaar te houden voor starters.
- De regeling moet de financieringslasten verlagen en toekomstige doorverkoop onder controle houden.
- Ondanks de kritiek op erfpacht elders ziet Almere kansen om het stelsel lokaal beter vorm te geven.
Almere, ooit hét toevluchtsoord voor woningzoekenden die in de Randstad geen betaalbare koopwoning meer vonden, kampt inmiddels zelf met onbetaalbare huizenprijzen. Starters trekken aan het kortste eind, waardoor de menging van inkomensgroepen onder druk staat.
Om hier iets aan te doen, kiest de gemeente nu voor een omstreden instrument: erfpacht. Daarover schrijft Binnenlands Bestuur.
Dit ondanks het feit dat men even verderop, in de hoofdstad, met steeds meer hoofdbrekens kampt. Uit onderzoek van Berenschot uit 2021 bleek dat niemand in Amsterdam ‘écht tevreden’ was over het erfpachtstelsel. “Al met al zien wij een Gordiaanse knoop”, schreef het bureau.
Nieuwe pilot voor blijvend betaalbare koop
In een pilotproject wil Almere erfpacht toepassen op 86 nieuwbouwwoningen. De gedachte is dat starters hierdoor niet de volledige grond hoeven te financieren, wat de maandlasten verlaagt en de woning betaalbaarder maakt.
De grond blijft eigendom van de gemeente, die zo langdurig invloed houdt op de prijsontwikkeling en de doorverkoop.
Deze constructie biedt volgens de gemeente meer zekerheid dan een starterslening, omdat het voordeel niet bij de eerste koper ophoudt, maar doorwerkt voor toekomstige bewoners. Daarmee wil Almere voorkomen dat betaalbare koopwoningen na enkele transacties alsnog in het hogere segment belanden.
Erfpacht blijft een gevoelig onderwerp
Dat Almere voor erfpacht kiest, is opvallend. In andere steden heeft het stelsel dus een slechte reputatie. Het wordt vaak gezien als complex, ondoorzichtig en een melkkoe voor gemeentekassen.
Ook uit onderzoek bleek eerder dat vrijwel niemand echt tevreden is over erfpacht. Toch denkt Almere dat het systeem lokaal wél werkbaar kan zijn, juist omdat de gemeente veel grond in eigendom heeft en de regels zelf kan opstellen.
De samenwerking met het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse gemeenten (SVn) moet ervoor zorgen dat de administratieve kant van het project strak georganiseerd is.
De komende periode zal blijken of het Almere lukt om erfpacht om te vormen tot een instrument dat starters daadwerkelijk vooruithelpt.