- Projectontwikkelaars worden steeds vaker geconfronteerd met bezwaarmakers die hoge afkoopsommen eisen om juridische procedures te vermijden.
- Eén op de drie nieuwbouwprojecten in Nederland loopt vertraging op door bezwaren, vaak gebaseerd op aantasting van het uitzicht of verkeersoverlast.
- Er zijn discussies over het versnellen van de procedures en het tegengaan van ongegronde bezwaren, geïnspireerd door de Duitse aanpak.
De vastgoedsector in Nederland wordt steeds vaker geconfronteerd met een zorgwekkende trend: bezwaarmakers die forse afkoopsommen eisen van projectontwikkelaars. ‘Feitelijk chantage’, daarover schrijft NRC Handelsblad.
We zagen al dat de toenemende druk op de Raad van State en langdurige procedures het lastig maken om de woningbouwdoelen te halen.
In de meeste gevallen gaat de bouw toch wel door, maar pas na jaren van juridische strijd en aanpassingen aan de plannen. Tijd voor een nieuwe aanpak?
Bezwaarmakers dreigen juridische procedures te starten die nieuwbouwprojecten maanden, zo niet jaren, kunnen vertragen.
Volgens de brancheorganisatie Neprom is dit een “zeer onwenselijke ontwikkeling”., lezen we in NRC. Om projectontwikkelaars te helpen met deze groeiende uitdaging, heeft Neprom een handreiking opgesteld voor haar leden over hoe zij het beste met deze situatie kunnen omgaan.
Chantage als strategie
In veel gevallen worden bezwaren dus alleen ingediend om ontwikkelaars onder druk te zetten, wetende dat vertragingen in de bouw tot hogere kosten leiden.
Projectontwikkelaars zouden inmiddels bedragen tot wel 100.000 euro hebben betaald om dergelijke procedures te voorkomen. Dit zet niet alleen de voortgang van bouwprojecten onder druk, maar verhoogt ook de kosten voor de gehele sector.
Uit eerder onderzoek van Binnenlands Bestuur en het Nederlands Dagblad bleek dat één op de drie nieuwbouwprojecten in Nederland vertraging oploopt door juridische bezwaren van omwonenden. Vaak gaat het om klachten over aantasting van het uitzicht, verwachte verkeersoverlast, angst voor inkijk, en vrees voor een tekort aan parkeerplaatsen.
Ook voormalig minister Hugo de Jonge (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening) noemde het indienen van bezwaren tegen nieuwbouwprojecten al eerder een “volkssport nummer een”. Hij pleitte ervoor om burgers die bezwaar maken sneller naar de Raad van State te verwijzen, om zo onnodige vertragingen te voorkomen.
Alternatieven voor snellere procedures
Projectontwikkelaars wijzen op de Duitse aanpak als een mogelijk model voor Nederland. In Duitsland beoordeelt een lagere rechter eerst of een bezwaar gegrond is en of er procedurele fouten zijn gemaakt.
Dit zou in Nederland kunnen helpen om integere bezwaarmakers te onderscheiden van degenen die vooral financieel gewin nastreven. De lange doorlooptijden bij de Raad van State en de noodzaak om bouwplannen aan te passen aan de eisen van verschillende belanghebbenden zorgen er nu voor dat veel projecten stagneren.
De Nederlandse overheid onderzoekt momenteel mogelijkheden om de beroepsprocedures te verkorten en de woningbouw te versnellen. Minister Mona Keijzer streeft naar snellere beslissingen in de toekomst. Ironisch genoeg protesteerde Keijzer zelf ooit tegen bouwplannen bij haar in de buurt. Een privékwestie die haar huidige beleid niet beïnvloedt, zo vindt ze zelf