- Gemeenten ervaren financiële en beleidsmatige obstakels bij het versnellen van de woningbouw en vragen om meer steun van het Rijk.
- Er is een groter budget nodig, evenals aandacht voor betaalbare koopwoningen en betere ruimtelijke ordening.
- Gemeenten willen dat het Rijk grondspeculatie harder aanpakt om de bouwdoelstellingen te halen.
Nederlandse gemeenten hebben de noodklok geluid over de woningbouwproductie en vragen om extra steun van het Rijk. Ze zien zichzelf geconfronteerd met obstakels die ze niet alleen kunnen oplossen.
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft in een position paper haar zorgen gedeeld met het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO), en vraagt om concrete maatregelen om de woningbouwproductie te versnellen. Daarover bericht Binnenlands Bestuur.
Financiële middelen ontoereikend
Een van de grootste knelpunten waar gemeenten tegenaan lopen, is het tekort aan financiële middelen.
Het huidige budget van €1 miljard per jaar voor onrendabele woningbouwprojecten is volgens de VNG niet voldoende om aan de vraag te voldoen. Gemeenten schatten dat er jaarlijks tussen de €3 en €5 miljard nodig is om de ambitieuze bouwdoelen te halen. Zonder deze extra middelen kunnen gemeenten simpelweg niet genoeg woningen realiseren om aan de groeiende vraag te voldoen, wat de woningnood verder zou verergeren.
De financiële situatie is vooral nijpend omdat veel projecten met een lage winstmarge, zoals sociale woningbouw en middeldure huurwoningen, afhankelijk zijn van publieke financiering. Zonder substantiële uitbreiding van het budget, dreigen deze projecten stil te vallen.
Bouwlocaties en ruimtelijke ordening
Ook de keuze van bouwlocaties is een punt van zorg. Volgens de VNG lijkt het erop dat de minister weinig belang hecht aan wáár er precies wordt gebouwd, zolang de woningbouwdoelstellingen maar worden gehaald.
Gemeenten pleiten echter voor een duidelijke voorkeur voor woningbouw binnen bestaand stedelijk gebied, boven uitbreidingen in het buitengebied. Deze strategie draagt bij aan een betere ruimtelijke ordening en voorkomt onnodige verstedelijking van natuur- en landbouwgebieden.
Daarnaast is binnenstedelijke verdichting vaak duurzamer omdat infrastructuur, zoals wegen en riolering, al aanwezig is.
Tot slot vragen gemeenten aandacht voor het probleem van grondspeculatie, een belemmering die volgens hen onvoldoende wordt aangepakt. Gemeenten roepen het kabinet op om snel met maatregelen te komen om speculatie te beperken, omdat dit de haalbaarheid van de woningbouwdoelen ernstig in gevaar brengt.