- Gemeente Amsterdam gebruikt de leegstandsverordening als proef om leegstand aan te pakken.
- Utrecht volgt dit voorbeeld en voert een meldplicht in voor leegstaande woningen.
- Adviseurs suggereren een combinatie van Nederlandse en Vlaamse methoden om leegstand effectief te bestrijden.
Ondanks de voortdurende woningcrisis staan er in Nederland nog altijd duizenden woningen leeg. Om dit probleem aan te pakken, heeft de gemeente Amsterdam de leegstandsverordening als proef geïntroduceerd.
Deze methode wordt inmiddels ook door andere gemeenten, zoals Utrecht, overgenomen, zo schrijft 1Vandaag in een inventarisatie.
Eerder zagen we al dat Arnhem een leegstandsverordening wilde invoeren. Eigenaren van woningen zijn in dit voorstel verplicht binnen zes maanden nadat de woning leeg kwam te staan, dit te melden bij de gemeente. Bij nalatigheid kunnen dan boetes worden opgelegd.
Leegstand in Utrecht
De leegstandsverordening biedt gemeenten de mogelijkheid om een meldplicht, een leegstandsoverleg en een leegstandsbeschikking in te stellen. In Utrecht is de meldplicht al van kracht: woningeigenaren moeten hun leegstaande woningen na zes maanden melden bij de gemeente.
“We hebben een overzicht van alle woningen in de stad. Als een woning leeg staat, krijgen we dat via een systeem binnen, waardoor we snel kunnen handelen,” aldus Dennis de Vries, wethouder van Utrecht.
In Utrecht staan momenteel meer dan 1.500 woningen langer dan een jaar leeg. Wethouder De Vries vindt dit zorgelijk en onacceptabel: “Het is ongelofelijk dat er in deze tijd van woningnood zoveel woningen leeg staan. Dit heeft niet alleen gevolgen voor de beschikbaarheid van woningen, maar ook voor de leefbaarheid in de wijken.”
Drukmiddelen om leegstand aan te pakken
Ronald Camstra van adviesbureau Companen ziet de leegstandsverordening van Amsterdam als een goed voorbeeld. “Gemeenten laten woningeigenaren op gesprek komen om te vragen waarom de woning leeg staat. Dit zet eigenaren onder druk om actie te ondernemen,” zegt hij.
Daarnaast stelt Camstra voor om ook elementen van de Vlaamse wooncode over te nemen. Hierbij kan de gemeente belasting heffen op leegstaande panden, waarbij de belasting elk jaar hoger wordt.
Volgens wethouder De Vries wordt per gemeente gekeken wat lokaal het beste werkt. In Utrecht maakt men gebruik van de crisis- en herstelwet, die gemeenten de mogelijkheid geeft om verhuur van leegstaande woningen te verplichten tegen een marktconforme prijs.
“Wonen is een grondrecht in Utrecht. Als de markt faalt, moet de overheid ingrijpen,” aldus De Vries.
Kritiek en alternatieve benaderingen
Niet alle gemeenten zijn echter overtuigd van de effectiviteit van de leegstandsverordening.
Wethouder Martijn Balsen van Den Haag wil bijvoorbeeld eerst de resultaten afwachten voordat hij deze proef in zijn gemeente invoert. Hij ziet meer in het heffen van oplopende belastingen op leegstaande panden, zoals in het Vlaamse systeem.
Balsen benadrukt ook dat de oorzaken van leegstand divers zijn. Soms wordt er verbouwd of is er iemand ingeschreven, maar staat de woning officieel leeg. Dit maakt het lastig om de feitelijke leegstand nauwkeurig vast te stellen.
“Er is zoveel vraag naar woonruimte dat in de meeste gevallen wel iemand in een woning woont, zelfs als dat niet geregistreerd is,” zegt hij.