- Stijgende huren en hoge woningprijzen worden een centraal thema in de Europese politiek, waarbij extreemrechtse en populistische partijen het issue gebruiken om aanhang te winnen, dat zegt een VN-rapporteur
- Een wooncrisis die ooit alleen werd gezien als een probleem voor de lage inkomens en gemarginaliseerde groepen, treft nu ook de middenklasse.
- Deskundigen suggereren een verschuiving van marktgestuurde woonoplossingen naar duurzamere en maatschappelijk verantwoorde woonbeleidsmaatregelen.
Naarmate de Europese parlementsverkiezingen naderen, staat betaalbaar wonen centraal, met een potentieel om steun te genereren voor extreemrechtse partijen in verschillende EU-lidstaten.
Deskundigen waarschuwen dat deze partijen bedreven zijn in het benutten van sociale kloven die ontstaan door ontoereikende overheidsplanning en economische ongelijkheden, dat schrijft althans de Britse krant the Guardian.
De VN-rapporteur voor het recht op adequate huisvesting, Balakrishnan Rajagopal, benadrukt dat de wooncrisis nu een breder segment van de samenleving raakt. De crisis raakt nu ook de middenklasse, wat het een cruciaal maatschappelijk probleem van de 21e eeuw maakt.
Protesten en maatschappelijke onrust
Van Lissabon tot Praag en buiten de EU in Londen, het tekort aan betaalbare woningen heeft geleid tot wijdverbreide protesten, schrijft de krant. Jongeren uiten hun frustratie over huren die de helft van hun inkomen opslokken en hypotheken die tien keer een gemiddeld salaris bedragen.
Deze wijdverbreide onvrede speelde een belangrijke rol in het electorale succes van extreemrechtse partijen zoals de Vrijheidspartij in Nederland en Chega in Portugal, die de woningproblematiek gebruikten om hun steun te versterken.
Recente studies tonen een directe correlatie tussen stijgende huren en toenemende steun voor extreemrechtse partijen, een trend die zelfs zonder sterke anti-immigratieretoriek waarneembaar is, zo tekent in ieder geval The Guardian op.
EU-politiek specialist Tarik Abou-Chadi wijst er tegenover de krant op dat “angst voor statusverlies” een belangrijke factor is, waarbij de zorg over betaalbare huisvesting leidt tot verhoogde angst en steun voor radicaal-rechtse partijen. Deze relatie blijft bestaan zelfs in contexten waar individuele huren niet noodzakelijkerwijs zijn gestegen, wat aangeeft dat de angst en dreiging voor sociaal-economische status krachtige motivatoren zijn.
Potentiële oplossingen en beleidsverschuivingen
Te midden van deze uitdagingen klinkt de roep om een paradigmaverschuiving in de aanpak van huisvestingskwesties.
Sorcha Edwards, de secretaris-generaal van Housing Europe, pleit in de krant voor een beweging weg van een marktgerichte aanpak naar een die betrokkenheid van het publieke belang omvat, met sociale voorwaarden.
Dit omvat het verkennen van alternatieve eigendomsvormen zoals coöperaties en het zorgen dat huisvestingsontwikkeling wordt uitgevoerd met het juiste soort kapitaal – niet alleen voor winst.
Rajagopal stelt ook voor dat een cruciale eerste stap in het aanpakken van de wooncrisis is om betaalbare, adequate en veilige huisvesting als een wettelijk recht te erkennen. Hij bekritiseert de Europese benadering van huisvesting als een handelswaar en het
Nederlandse huisvestingscrisis gevolg van falend overheidsbeleid
De stijgende woonlasten in Europa zijn niet alleen een economische kwestie, maar ook een ontluikende politieke crisis die het politieke landschap van het continent een nieuwe vorm kan geven.
VN-rapporteur Balakrishnan Rajagopal, kwam hier eind vorig jaar in het nieuws toen hij naar de overheid wees als oorzaak van de Nederlandse huisvestingscrisis. Tijdens een bezoek constateerde Rajagopal de emotionele impact van sloop op bewoners en het gebrek aan betrokkenheid bij besluitvormingsprocessen.
Rajagopal adviseert de instelling van een minister voor Wonen en een nationaal bouwbeleid, gericht op meer betrokkenheid van bewoners.